Świadomi siebie i innych
Znajomość swoich emocji i samowiedza o nastroju, wskazuje na większą niezależność oraz zdolność do trafnego i słusznego podejmowania najważniejszych decyzji w swoim życiu. Mając wiedzę na temat własnych zdolności, możliwości czy braków, dobrze wiemy z czym jesteśmy w stanie sobie poradzić, a co dostarczy nam pewnych trudności w wykonaniu. Pozwala to więc na antycypowanie skutków własnych działań i dodaje pewności siebie.
Samoświadomość emocji
Jakość relacji zależy przede wszystkim od tak zwanej samoświadomości. To jeden
z podstawowych składników inteligencji emocjonalnej. Pojmowana jest jako znajomość własnych emocji – jej rola jest znacząca dla identyfikowania emocji już w chwili pojawienia się ich. Podstawą jest tu zdolność do rozpoznawania swoich uczuć poprzez pojawiające się pierwsze ich sygnały, a nie wtedy, kiedy emocje są już intensywne. Lekceważenie stanów organizmu oraz brak wsłuchiwania się w swoje odczucia, może pozbawić nie tylko pełnego smaku życia, lecz również sprawić, że świat wewnętrzny staje się coraz bardziej niezrozumiany.
Znajomość swoich emocji i samowiedza o nastroju, wskazuje na większą niezależność oraz zdolność do trafnego i słusznego podejmowania najważniejszych decyzji w swoim życiu. Mając wiedzę na temat własnych zdolności, możliwości czy braków, dobrze wiemy z czym jesteśmy w stanie sobie poradzić, a co dostarczy nam pewnych trudności w wykonaniu. Pozwala to więc na antycypowanie skutków własnych działań i dodaje pewności siebie.
Samoświadomość emocji jakie odczuwamy jest podstawową zdolnością emocjonalną, na której buduje się inna umiejętność, tj. samokontrola emocjonalna, tak bardzo potrzebna przy rozmowie. Świadomość emocjonalna człowieka stanowi swego rodzaju trzon posiadanej przez niego samowiedzy. To pomaga mu otworzyć się na innych i dostrzec jakie znaczenie mają takie umiejętności jak empatia, słuchanie innych czy zadawanie pytań. Umiejętności te wpływają na poszerzenie pola świadomości innych.
Czym właściwie jest empatia?
Empatia to „reakcja emocjonalna wynikająca z rozpoznawania czyjegoś stanu emocjonalnego, a polegająca na wejściu w stan bardzo podobny”. To zdolność dzielenia emocji odczuwanych przez inną osobę, dostrzegania uczuć, które występują u innych. Dobry, emocjonalny kontakt z drugą osobą oraz tworzenie szczerych i silnych więzi jest możliwe dzięki spoglądaniu na pewne sprawy pod kątem widzenia drugiego człowieka oraz zaznawania przeżywanych przez niego motywów i uczuć.
Empatia odgrywa w relacjach interpersonalnych zdecydowanie najważniejszą rolę. Osobie, w stosunku do której empatia jest kierowana wzrasta poczucie własnej wartości, poczucie bezpieczeństwa, dostarcza informacji o tym, że jest słuchana, akceptowana. Skuteczne, empatyczne komunikowanie się z ludźmi narzuca przede wszystkim obowiązywanie zasady „staraj się najpierw zrozumieć innych, potem być zrozumiany”. Taka postawa wymaga nie tylko rejestrowania i rozumienia wypowiedzi, ale także obserwowania tzw. ”języka ciała”. Emocje nie zawsze bywają przedstawiane za pomocą słów, bardzo często są wyrażane na przestrzeni niewerbalnej, tj. gesty, mimikę czy sposób zachowania. Aby zatem nauczyć się poprawnego dostrzegania tych emocji, niezbędna jest nasza uważność w stosunku do najmniejszych sygnałów, jakie pojawiają się u drugiego człowieka, a to z kolei jest możliwe tylko wówczas, kiedy słuchanie „odbywa się za pomocą oczu i serca (…).
Trzy poziomy słuchania
Podczas słuchania innych poruszamy się na trzech poziomach: poziomie słuchania emocjonalnego, intuicyjnego oraz słuchania skupionego na drugiej osobie. Na poziomie słuchania emocjonalnego zostawiamy przestrzeń drugiej osobie poświęcając czas do rozwinięcia jej myśli. Zwracamy uwagę na komunikację niewerbalną: ton głosu, kontakt wzrokowy, mowę ciała.
Kiedy jesteśmy wsłuchani całym swoim ciałem w rozmówcę wiemy co się dzieje z rozmówcą nawet gdy ten nie wypowiada żadnych słów. Po prostu podpowiada nam to nasza intuicja. Intuicja nie może być obarczona własnymi przekonaniami i interpretacją, wówczas istnieje możliwość wyciągania pochopnych wniosków dotyczących tego co czuje druga osoba, a się co nie koniecznie musi zgadzać.
Bardzo ważne jest umiejętne zadawanie pytań. Uważne słuchanie, zadawanie otwartych pytań pozbawionych osądów, krytycznego tonu warunkuje u innych taki sposób myślenia, który daje im szanse na rozwój i wydobywa potencjał rozmówców. Ważne pytania pomagają rozpoznać emocje, poszerzyć samoświadomość, zachęcają do refleksji.
Czytaj także: Inteligencja emocjonalna - to od niej zależy skuteczność naszych relacji z innymi
- Literatura:
- Mellibruda J. Ja- Ty- My. Psychologiczne możliwości ulepszania kontaktów międzyludzkich. Warszawa: Nasza Księgarnia. 1980r.
- Salovey P., Sluyter D. J. Rozwój emocjonalny, a inteligencja emocjonalna. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.1999r.
- Zimbardo P. G., Ruch F. L. Psychologia i życie. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN. 1997r.
