Prezenteizm - nieefektywna obecność w pracy.
Prezenteizm jest często niezauważany przez tych pracodawców, którzy nie zdają sobie sprawy, w jakim stopniu straty może on spowodować. Jeśli jesteś właścicielem firmy, pracujesz w dziale HR, masz wpływ na kształtowanie polityki w swojej organizacji musisz zadbać by menadżerowie byli świadomi istnienia tego problemu, oraz że koszty prezenteizmu stale rosną. Firmy, które ignorują to zjawisko mogą mieć równie negatywny wpływ na swoje wyniki finansowe.
Nieefektywna obecność w pracy jest stosunkowo młodym zjawiskiem w Polsce, a co gorsze słabo rozpoznawalnym w organizacjach zatrudniających pracowników. Problem ten jest: wszechobecny, kosztowny i trwały.
Zagrożenia jakie niesie za sobą prezenteizm koncentrują się wokół pracownika, który decyduje się na przychodzenie do pracy chorym. Najczęściej taki pracownik ma problemy z koncentracją, wydajnością, opanowaniem nerwów. Częściej popełnia błędy i podejmuje złe decyzje, w wyniku tego dochodzi do konfliktów ze współpracownikami. Dodatkowo dla samego pracownika nieefektywna obecność w pracy może powodować negatywne skutki: pogarsza się jego zdrowie z powodu przedłużającego się leczenia, ogólna jakość życia, staje się nieskuteczny i nieproduktyny w pracy jaką wykonuje i za jaką jest odpowiedzialny.
Prezenteizm występuje wówczas, kiedy pracownik, który jest chory decyduje się na przyjście do pracy, skutkiem czego jest pogorszenie się jego wydajności.
Choroba w tym wypadku to przeziębienie, grypa, ból gardła, dolegliwości żoładkowe czy inne infekcyjne dolegliwości. Związek pomiędzy prezenteizmem, a obniżoną wydajnością dotyczy również pracowników, którzy chorują na: alergie, depresje, migrenę / bóle głowy, zapalenie stawów, cukrzycę.
Z pozoru dla niektórych pracodawców im mniej pracownik chodzi na L4 tym lepiej, niestety takie myślenie jest blędne. Okazuje się, że koszty nieleczonej choroby są dużo wyższe.
Dlaczego pracownicy chodzą do pracy pomimo choroby?
C. Hansen i J. Andersen – naukowcy, dzielą powody nieefektywnej obecności w pracy na trzy obszary: Pierwszy to obszar postaw, do którego należy uczucie uwielbienia swojej pracy i pełnego zaangażowania w nią. Drugi to okoliczności osobiste, gdzie pracownik przychodzi do pracy będąc chorym glównie ze względu na takie czynniki jak: finanse, lęk przed utratą pracy, niezadowolenie z życia rodzinnego (im większe tym większy prezenteizm), posiadanie dzieci (pracownicy określali pozostanie w domu z dziećmi jako bardziej wyczerpujace niż pójscie do pracy). Trzeci obszar to aspekty zawodowe, wśród których znajdują się: presja czasu i terminowość zadań, kontrola nad wykonywanymi zadaniami, relacje ze współpracownikami, wymagania stawiane przez pracodawcę (im większe tym większy prezenteizm), stałość zatrudniania.
Czytaj także: Niebezpieczne uzależnienie wśród pracujących
Spadek wydajności, a poszczególne choroby
- Alergia
- - Badania wskazują na wydajność mniejszą o 2,3 godziny u pracowników, zglaszających nieżyt nosa w dniu występowania objawów, ogólny spadek wydajności o 20,5%.
- - Wydajność pracowników przyjmujących leki na alergie jest większa, niż w przypadku tych którzy ich nie zażywają.
- Depresja
- Po sześciu miesiącach obserwacji stwierdzono silny związek pomiędzy zjawiskiem nieefektywnej obecności w pracy, a wydajnością – obniżenie o 15%.
- Migrena
- Pracownicy z migreną przewlekłą częściej opuszczali godziny pracy w porównaniu z pracownikami z migreną epizodyczną. Obydwie choroby wpływały na zmniejszenie wydajności o połowę !
- Cukrzyca
- Wykazano zmniejszenie wydajnosci u pracowników z cukrzycą w stosunku do tych bez niej. Istnieje również związek dotyczący czasu trwania choroby, im dłużej pracownik choruje na cukrzycę, tym większy odczuwa spadek wydajności.
Jak zbadać skale zjawiska w organizacji?
Kwestia tego, jakie informacje chcemy uzyskać. Oceniając poziom prezenteizmu wśród szwedzkich pracowników, naukowcy zadawali następujące pytanie: „Jak często w ciągu ostatnich 12 miesięcy zdarzyło się, że poszedłeś do pracy, pomimo że powinieneś wziąć urlop zdrowotny?”. Badani odpowiadali na skali wybierając: nigdy, jeden raz, 2-5 razy lub więcej niż 5 razy.
Z kolei Stanfordzka Skala Presenteizmu, w wersji krótszej, tzw. SPS-6 zawiera wymiary - zdania opisujące wpływ samopoczucia i stanu zdrowia na pracę w ciągu ostatniego miesiąca. Badani proszeni byli o określenie, w jakim stopniu zgadzają się z poszczególnymi twierdzeniami.
- 1. Z powodu moich problemów zdrowotnych znacznie trudniej było mi radzić sobie ze stresem zawodowym.
- 2. Pomimo problemów ze zdrowiem, byłem/byłam w stanie ukończyć zlecone mi zadania.
- 3. Problemy zdrowotne uniemożliwiły mi czerpanie przyjemności z mojej pracy.
- 4. Czułem się bezradny wobec zlecanych mi zadań ze względu na moje problemy zdrowotne.
- 5. W pracy byłem w stanie skoncentrować się na realizacji moich celów pomimo problemów zdrowotnych.
- 6. Pomimo problemów zdrowotnych czuję, że mam wystarczającą ilość energii, aby ukończyć moją pracę.
W celu uzyskania wymiernych wyników, ankiety powinny być przeprowadzane przez firmę zewnętrzną w sposób całkowicie anonimowy. Należy pamiętać, że nawet ten sposób nie jest pozbawiony ograniczeń – nie zapobiega subiektywizmowi z jakim wypełniane są formularze.
Potencjalne rozwiązania
Prezenteizm jest często niezauważany przez tych pracodawców, którzy nie zdają sobie sprawy, w jakim stopniu straty może on powodować. Jeśli jesteś właścicielem firmy, pracujesz w dziale HR, masz wpływ na kształtowanie polityki w swojej organizacji musisz zadbać by menadżerowie byli świadomi istnienia tego problemu, oraz że koszty prezenteizmu stale rosną. Firmy, które ignorują to zjawisko mogą mieć równie negatywny wpływ na swoje wyniki finansowe.
Oczywiście nie ma jednej skutecznej metody rozwiązującej skutki zjawiska, jednak działania powinny rozpocząć się od zidentyfikowania problemu oraz wprowadzenia odpowiedzialnej polityki personalnej, która zawiera w sobie elementy informowania i edukowania pracowników na temat zjawiska prezenteizmu. Istnieje szereg skutecznych działań w tym zakresie, które pracodawca może zastosować.
Pozytywne przykłady to: opłacenie przez jedną z firm szczepień przeciwko grypie, wprowadzenie opracowanego wraz z psychologami i fizjoterapeutami programu odnowy psychobiologicznej, wprowadzenie możliwości telepracy, organizowanie szeregu szkoleń prozdrowotnych prowadzonych przez profesjonalistów.
Choroba, a stres współpracowników
Pod uwagę należy wziąć fakt, że pracownik, który kaszle, kicha, ma gorączkę lub dolegliwości żołądkowe i jednocześnie rezygnuje z L4 przychodząc tym samym do pracy, wpływa w sposób negatywny na ogólną atmosferę. W tej sytuacji współpracownicy odczuwają stres i denerwowanie, głównie dlatego, że za chwilę sami mogą znaleźć się w podobnej sytuacji – mało wydajni, ze złym samopoczuciem i dużą ilością pracy do wykonania.
Zapraszam do zapoznania się z opisem Stanford Presenteeism Scale i szczerszymi informacjami na temat zjawiska.
- Literatura:
- Hansen C, Andersen J., Going ill to work – What personal circumstances , attitudes, and workrelated, factors are associated with sickness presenteeism? Soc. Sci. Med 2008.
- Holmes D. M., Bendel T, Stanford Presenteeism Scale: Health Status and Employee Producivity, „JOEM” 2002, nr 1, s. 14-20.
- Malińska M. Prezenteizm – zjawisko nieefektywnej obecności w pracy, Medycyna Pracy 2013, nr 64 (3).
